Dokuz Tip Mizaç Modeli Nedir?
Dokuz Tip Mizaç Modeline göre her insan, dokuz farklı mizaç tipinden biri ile dünyaya gelir. Bu dokuz ayrı tipin hepsinin kendisine göre bir arayışı, yönelimi ve ihtiyaç dili vardır. Mizaç tipleri isimlerini, o mizaç tipindeki bireylerin en temel ihtiyaç ve arayışlarından alır:

Dokuz Tip Mizaç (DTM)
DTM1: Kusursuzluğu Arayan Mizaç Tipi DTM2: Duyguları Hissetmeyi Arayan Mizaç Tipi DTM3: Hayran Olunacak Kendilik İmajı Arayan Mizaç Tipi DTM4: Duyguların Anlamını Arayan Mizaç Tipi DTM5: Bilginin Anlamına Ulaşmayı Arayan Mizaç Tipi DTM6: Entelektüel Dinginlik Arayan Mizaç Tipi DTM7: Keşfetmenin Hazzını Arayan Mizaç Tipi DTM8: Mutlak Güç Arayan Mizaç Tipi DTM9: Duyumsal-Hareketsel Konfor Arayan Mizaç Tipi

Mizaç, Karakter ve Kişilik
Mizaç (huy), doğuştan gelen ve yaşam boyu değişmeyen, kendine özgü algı, arayış, motivasyon ve potansiyelleri bulunan yapısal bir çekirdektir. Kişilerin yaşamdaki temel ihtiyaç, beklenti ve bakış açılarını belirler. Buradan hareketle mizacı, bireylerin nesilden nesle aktarılan özellikler ve bedenine ait özelliklerin (cinsiyet, saç-göz rengi v.b.) genetik kodunu barındıran DNA’ya benzetebiliriz. Nasıl ki DNA kişinin bedensel özellikleri de dahil vücuduyla ilgili tüm bilgiyi içeriyorsa, psikolojik DNA kabul edilebilecek mizaç da kişinin sergilemeye eğilimli olduğu tüm davranışsal, duygusal ve bilişsel özellikleri içerir.
Karakter, mizaç özelliklerinin kararlılık, belirginlik ve süreklilik göstermesiyle meydana gelir. Mizacı bir tohum olarak kabul edersek, karakteri ağacın kalın dallarına benzetebiliriz. Örneğin, mizacında öfkeli olma özelliği bulunan birinin, birçok durumda belirgin ve sürekli bir biçimde öfkeli davranışlar sergilemesi ve çevresindekiler tarafından “öfkeli biri” olarak tanımlanması, artık onun karakterine dair bir özel-liktir.

Kişilik
Mizaç yapısının, cinsiyet, zekâ ve biyolojik etkenler gibi büyük oranda değişmeyen şartlar ve yaşadığı çevre, kültür, aile, aldığı eğitim, yaşanılan olaylar gibi kısmi olarak değişebilir şartların etkileşmesiyle kişi-lik meydana gelir. Mizaç kişiliğin yapısal zeminidir. Mizaç bir tohum, karakter ağacın kalın dalları ise; kişilik de ağacın tamamıdır diyebiliriz.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı
Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, Dokuz Tip Mizaç Modeli yaklaşımından yola çıkan, öğrencilerin bireysel farklılıklarını doğuştan gelen ve yaşam boyu değişmeyen mizaç yapısı temelinde değerlendiren, yanlış genellemeler ve herkese yönelik hap reçetelerin aksine her bir mizaç yapısına uygun yaklaşımlar sunan yeni bir yaklaşımdır.
Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımına göre çocuğu tanımak, ihtiyaçlarını görmek, bireysel potansiyelini ortaya koyabileceği ortam hazırlamak ve var olan bireysel yönelimini geliştirmek için; çocuğun mizaç yapısı-nın bilinmesiyle işe başlanması gerekmektedir.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımında her bir mizaç yapısının kendisine özgü olumlu potansiyel ve olumsuzluğa açık riskleri değerlendirilerek öğrencilerin mizaç yapısına uygun yaklaşım stratejileri sunulmakta-dır. Öğrencinin yönelim, algı, motivasyon ve arayışını belirleyen mizaç yapısı merkeze alınarak belirlenen yaklaşım stratejisi sayesinde; öğrenciyle birebir ilişkide bulunan rehber öğretmen, öğretmen ve velile-rin ortak ve sürdürülebilir bir yaklaşım benimsemesi mümkün olmaktadır. Böylelikle çevre, öğrencinin bireysel potansiyellerini ortaya çıkaracak şekilde düzenlenebilmekte ve olumsuzluğa açık risklerin ortaya çıkması engellenebilmektedir.

Neden Mizaç Temelli Bir Eğitim Yaklaşımı?

Modern eğitim anlayışı, mutlu, sağlıklı, üretken, uyumlu ve topluma yararlı bireyler yetiştirmek adına; bireysel farklılıkları tespit edebilen ve öğrencilerin bireysel potansiyellerini ortaya çıkarabilen eğitim uygulamalarının önemi üzerinde durmaktadır. Mizaç Temelli Eğitim; doğuştan gelen, yaşam boyu değişmeyen, bireyin algı, motivasyon ve bakış açılarını belirleyen mizaç yapısını temel alarak, bireysel farklı-lıkları tespit etmeyi ve bu farklılıklara uy-gun eğitim yaklaşımı belirlemeyi olanaklı kılar.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımının Diğerlerinden Farkları Nelerdir?
Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, halk arasında; “İnsan 7’s inde neyse 70’inde de odur”, “Can çıkar huy çıkmaz” ,”Kurt köyünü (tüyünü) değiştirir, huyunu değiştirmez”, “Sütle giren huy, canla çıkar” şeklinde ifade edilen ve yaşam boyu değişmeyen mizaç yapısını (huy) temel alır.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, mizaç yapısı ile -eğitim ve sosyal çevre ile etkileşim içerisinde değişebilen ve şekillenebilen- karakter ve kişilik kavramları arasındaki sınırı net bir biçimde çizer. Karakter ve kişiliğin çekirdeğini oluşturan mizaç kavramından yola çıkarak, bu kavramların içerik ve birbiriyle ilişkilerini tutarlı biçimde açıklayan bir “kişilik öngörü sistemi”dir. Böylelikle öğrencilerin bireysel tercih ve algılarının eğitim ve sosyal yaşamlarına etkilerini ortaya koymaya yardımcı olur.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, eğitimde kullanılan güncel yaklaşım stratejilerinin daha etkili olabilmesi için; “hangi öğrenciye, hangi yaklaşım, nasıl uygulanırsa etkili olur?” sorularının cevapları konusunda eğitimcilere yol gösterir.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, öğrencilerin bireysel potansiyellerinin, mizaç yapısı temelinde hızlı, doğru ve tutarlı biçimde tespit edilmesi ve ortaya çıkabilmesi için çevresel şartların nasıl düzenlenmesi gerektiği konularında eğitimcilere rehberlik eder.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, öğrencilerin performansını etkileyebilecek ya da psikopatoloji oluşturabilecek riskleri öngörür ve riskler ortaya çıkmadan, eğitimcilere uygun yaklaşım stratejileri sunarak, risk-lerin önlenebilmesini sağlar.

Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımının Avantajları Nelerdir?

Rehberlik servisinin bireysel, eğitsel ve mesleki yönlendirmelerdeki etkililiği, eğitim başarısında büyük oranda önem taşımaktadır. Ancak yıl içinde rehberlik servisini ilgilendiren sorunların sıkça görülmesi ve rehber öğretmenlerin problem odaklı çalışmak zorunda kalmaları, rehberlik hizmetleri ve dolayısıyla eğitim kalitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Buna ek olarak pratikte, öğrenci sayısının çok olması, her bir öğrenciyi tanıma ve değerlendirmenin fazla zaman alması nedeniyle rehberlik servislerinin etkinliği sınırlı kalabilmektedir. Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı sayesinde, rehber öğretmenlerin her bir öğrenci-yi, mizaç yapısından yola çıkarak çok kısa sürede doğru ve tutarlı biçimde tanıması, problem oluşmadan riskleri tespit edip, önlenmesini sağlaması, algı, beklenti ve motivasyonlarına göre etkili yönlendirme-ler yapması mümkün olmaktadır.
Öğretmenlerin kişilik yapısı, davranış, tutum ve farkındalık seviyeleri, sınıf iklimi ve eğitimin kalitesini belirlemektedir. Ancak hizmet öncesi ve hizmet içi eğitimler, öğretmen farkındalığına yeterince odaklan-mamaktadır. Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı, öğretmenlerin, mizaç yapılarının öğretmenlik eğilimlerine nasıl yansıdığı konusunda farkındalık kazanmaları ve kendileriyle ilgili farkındalık seviyelerinin yüksel-mesine yardımcı olmaktadır.
Her çocuk başarılı olabilir…

Her bir mizaç tipinin kendine özgü potansiyel, algısal öncelik, beklenti, motivasyon ve yönelimleri vardır. Mizaç Temelli Eğitim Yaklaşımı eğitimcilere, öğrencilerin farklı mizaç yapılarına dair farkındalık kazan-dırarak, bireysel farklılıklara uygun bir eğitim modeli sunar. Böylece öğrencilerin bireysel ihtiyaçlarına cevap verebilen ve kendi potansiyellerini ortaya koyabilecekleri gerçek bir öğrenci merkezli eğitim yakla-şımı benimsenmesi mümkün olur.